Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2017

Dunkirk, η ανάδυση του τοπίου ως κύριου εκφραστικού μέσου

Χτες βράδυ παρακολούθησα τη φετινή ταινία Dunkirk (Δουνκέρκη), καθώς είχε αρχικά βγεί ομώνυμη ταινία το 1958, με κεντρικό θέμα τα πολεμικά γεγονότα της διαφυγής των συμμαχικών στρατευμάτων από τη γαλλική πόλη Δουνκέρκη το 1940. Η ταινία βασίζεται σε μία τρισδιάσταση αφήγηση τριών παράλληλων ιστοριών, έχοντας αναφορές σε πραγματικά γεγονότα, με κινηματογράφηση σε στεριά, θάλασσα και αέρα. Ο χώρος παίζει καθοριστικό ρόλο στη δομή της ταινίας και για την ακρίβεια το τοπίο, είτε στη στεριά (landscape), είτε κυρίως στη θάλασσα (seascape) αποτελεί τον βασικότερο ίσως παράγοντα που κρίνει την επιβίωση των στρατιωτών και αναδεικνύεται εξαιρετικά ως κύριο εκφραστικό μέσο της ταινίας. Οι δυναμικές σκηνές και οι γκριζογάλαζες αποχρώσεις του φιλμ θύμιζαν λήψεις από action camera και φίλτρο clarendon στο instagram, αν και φυσικά εφαρμόστηκαν εξελιγμένες μηχανές και τακτικές κινηματογράφησης. Η στροφή στην ανάδειξη του τοπίου και στον ρεαλισμό τόσο της αφήγησης (παρουσιάζοντας τον πόλεμο όπως ακριβώς είναι, τρομακτικό και απευκταίο) όσο και της κινηματογράφησης (με πραγματικές σκηνές δράσης στο πεδίο και δραστική μείωση των cgi) πραγματικά αποτελεί μία ευχάριστη εξέλιξη.
Διάβασα σε ένα σάιτ ότι ο Κρίστοφερ Νόλαν, που έγραψε και σκηνοθέτησε την ταινία, ανάφερε ότι αυτό το πρότζεκτ ως ιδέα προέκυψε εδώ και εικοσιπέντε χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να πούμε ότι άξιζε τον κόπο η αναμονή. Όχι μόνο επειδή ο Νόλαν έγινε καλύτερος σκηνοθετικά όπως ο ίδιος δήλωσε, αλλά γιατί η διαθέσιμη, θα πρόσθετα, πια κινηματογραφική τεχνολογία είναι κατά πολύ ανώτερη και οι τάσεις διαφορετικές. Αν η ταινία γινόταν στη δεκαετία του 1990 ή το 2000 θα υπήρχε η πιθανότητα να αναλωνόταν σε ανούσια cgi. Τα λόγια αυτά επίσης είναι ένας οδηγός: αν υπάρχει μία καλή ιδέα δεν πρέπει να απορριφθεί ασχέτως αν οι συνθήκες δεν την ευνοούν, αλλά να υπάρχει πάντα στους στόχους και να δουλεύεται μεθοδικά μέχρι να γίνει πράξη, ασχέτως των χρόνων που θα περάσουν.